Otwarcie wystawy tkaniny ze zbiorów Centralnego Muzeum Włókiennictwa
14 listopada 2015, sobota, godz. 18.00
Foyer Sali Koncertowej Akademii Muzycznej w Łodzi, ul. Żubardzka 2a
„Ściana” Marii Zielińskiej w Akademii Muzycznej w Łodzi
W sobotę 14 listopada 2015 roku, przy okazji koncertu inaugurującego trzecią edycję AŻ Festiwalu Akademii Muzycznej w Łodzi, w foyer Sali koncertowej przy ul. Żubardzkiej zostanie otworzona wystawa tkaniny ze zbiorów Centralnego Muzeum Włókiennictwa. Będzie to prezentacja monumentalnej „Ściany” Marii Zielińskiej – pracy z 1972 roku, unikatowego filmdruku na lnie o rozmiarach 323 cm x 427 cm.
Muzeum pokazywało „Ścianę” wielokrotnie, m.in. w przekrojowych ekspozycjach współczesnej tkaniny polskiej w Moskwie (Maneż 1984), w Łodzi (1984, 1985) oraz ostatnio, na wystawie: „Młodość sztuki naszego czasu”, poświęconej polskiej artystycznej tkaninie malowanej i drukowanej (CMW 2012-2013). W Akademii Muzycznej będzie ją można oglądać do 20 grudnia 2015.
O „Ścianie” Marii Zielińskiej pisze Małgorzata Wróblewska Markiewicz z Działu Tkaniny Artystycznej Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi:
Monumentalna „Ściana” Marii Zielińskiej powstała na przekór realizacjom twórców polskiej szkoły tkaniny, „zdobywających” przestrzeń trójwymiarowym wolumenem tekstylnych konstrukcji. Zamiast realności dotykalnej, mięsistej materii, w postaci popularnego sizalu lub grubej wełny, Artystka wybrała umowne, graficzno-malarskie środki przekazu. Z ich udziałem opracowała własne iluzje rzeczywistości przywołanej… drukiem.
Zaczęła od eksperymentowania z możliwościami niekonwencjonalnego wykorzystywania szablonów drukarskich, w których dostrzegła szerokie perspektywy kompozycyjne. Zainteresowana połączeniem tkaniny z architekturą, zespoliła fizyczną płaskość ściany, fizyczną płaskość tkaniny i iluzjonistyczny druk, który o przestrzeni przypominał, który ją sugerował. Artystka planowała zrealizować „pokój” – w gruncie rzeczy rodzaj instalacji, w której efekty iluzjonistyczne dotyczyłyby całego wnętrza. Miało to być pomieszczenie wypełnione tkaninami o różnej „funkcji”, wyglądzie, skali (ściana-tapeta, ściana z kominkiem, ściana z oknem, obrus na stole, itd.), o układach elementów wynikających z przetworzonych motywów, wykonanych technikami drukarskimi. Pomysł nigdy nie został zrealizowany. Powstała jedynie „Ściana” – monumentalna tkanina, wykonana z początkiem lat 70.
„Ściana” jest odzwierciedleniem jeszcze paryskich, plastycznych fascynacji Marii Zielińskiej. Mimo podziwu dla Hartunga, Rauschenberga, dobrej abstrakcji i nowej figuracji skupiła się na… starych rycinach, a zwłaszcza sztychach. Zabawa linią, jej różnymi grubościami, wnoszoną wibracją wyznaczyły punkt odejścia od płaskiej plamy, a przez fakturę zagęszczeń dawały nowym pracom pewną przestrzenność. I właśnie ta przestrzenność, jako wartość iluzyjna, rodziła największe napięcie i emocje. Okazała się najbardziej pociągająca. W cyklach prac z lat 60. kreska o różnym natężeniu i zgęszczeniach, kształtowała konkretne elementy, służyła stworzeniu „przedmiotu architektonicznego”.
Z Paryża Artystka wyniosła także oczarowanie martwą naturą flamandzką i kwiatami. Po powrocie do Łodzi zaprojektowała pierwszą tkaninę przemysłową o dużym raporcie, opartym na formie kwiatów-bukietów. Duża skala, duży raport, czternaście kolorów – zostały użyte po to, by zimitować przestrzenność, już nie kreską, lecz światłocieniem. Nowy model plastyczny stał się podstawą do stworzenia cyklu niepowtarzalnych tkanin – autorskich eksperymentów z przestrzenią, z jej wyobrażeniem rozpisanym w dwuwymiarze płaskiej tkaniny. Wykonywane z rozmachem i werwą prace, mentorka Marii Zielińskiej – prof. Teresa Tyszkiewicz, ceniąca rolę gestu w praktyce malarskiej – określiła jako „bajkowe”. Maria Zielińska była najpierw jej studentką, później asystentką, a następnie stanęła na czele pracowni i katedr projektowania tkanin oraz druku w łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych. Pracę w uczelni (od 1978 jako profesor) łączyła z działalnością w przemyśle (projektant oraz rzeczoznawca) i z regularnie uprawianą (często nagradzaną) twórczością artystyczną.
Prezentowana „Ściana” jest unikatowym filmdrukiem, wykonanym z zestawianych autorskich szablonów-siatek, z zastosowaniem rezerważy dla poszczególnych kolorów. Pokazywaliśmy ją w przekrojowych ekspozycjach współczesnej tkaniny polskiej w Moskwie (Maneż 1984), w Łodzi (CMW 1984, 1985) oraz ostatnio, ponownie w naszym gmachu, na wystawie: „Młodość sztuki naszego czasu”, poświęconej polskiej artystycznej tkaninie malowanej i drukowanej (CMW 2012-2013).
Maria Zielińska, „Ściana”, 1972
filmdruk na lnie, 323 x 427 cm
CMW 8805/w/916
fot. Lech Andrzejewski